泰语当中的“总理”一词是“นายกรัฐมนตรี”，看起来又长又难记，那为什么会用这个词来指总理呢？这背后又有什么故事呢？接下来就让我们一起来探索一下这个词的起源，了解一下泰语里为什么会有这个词的存在！
“นายกรัฐมนตรี” หรือ “หัวหน้าผู้บริหารประเทศ” มีมาแต่อดีต เพียงแต่ยังไม่มีใครคิดตำแหน่งนายกรัฐมนตรีใช้เท่านั้น เช่น จีนใช้คำว่า “ไจ๊เสี่ยง” หรือ “มหาอุปราช” วรรณคดีสามก๊ก โจโฉ ก็เป็นดำรงตำแหน่งดังกล่าว, อินเดีย วรรณคดีเรื่องกามนิต – วาสิฏฐี ใช้คำว่า “ประธานมนตรี” ไทยเราก็ใช้คำว่าอัครมหาเสนาบดี, อัครมหาเสนาภิมุข, สมุหนายก, ประธานกรรมการราษฎร ฯลฯ
“总理”或“国家首脑”这个职位自古就有，并非新鲜事，只是当时还没有人想到用“总理”这个称呼而已。例如，中国使用“宰相”来指称，《三国》中的曹操也是担任了这样的职务。印度的文学作品《卡玛尼提》中使用“首相”一词。而泰国则使用了อัครมหาเสนาบดี “宰相”、 อัครมหาเสนาภิมุข “丞相”、สมุหนายก “总理”、ประธานกรรมการราษฎร“政府长官”等称谓。
แล้วคำว่านายกรัฐมนตรีเกิดขึ้นเมื่อใด ใครเป็นผู้บัญญัติศัพท์ขึ้น!!
那“นายกรัฐมนตรี”总理一词是什么时候产生的？又是谁创造的呢？
ชาติแรกที่คิดตำแหน่งนายกรัฐมนตรี คือฝรั่งเศส ในสมัยพระเจ้าหลุยส์ที่ 13 ขึ้นครองราชย์ พ.ศ. 2163 ทรงมีพระราชดำริให้หาผู้สมควรได้รับความไว้วางพระราชหฤทัยให้ช่วยดูราชพระราชภารกิจแทนพระองค์ จึงทรงแต่งตั้งรองสมเด็จพระสังฆราช คาร์ดินัล เดอร์ ริเชอลิเอร์ (Cardinal de Richelieu) ให้เป็นผู้ช่วยในการบริหารราชการแผ่นดินทั้งประเทศในนามรัฐบาลของพระเจ้าหลุยส์ที่ 13 และให้เรียกตำแหน่งนี้ว่า Premiers หมายถึงผู้ที่สามารถเข้าถึงพระองค์อย่างใกล้ชิดเป็นคนแรกตลอดเวลา คำว่า Premiers มาจากภาษาลาติน Primus แปลว่า ก่อนเป็นคนแรก
法国是第一个考虑设立总理一职的国家，这发生在1620年路易十三统治时期。当时，路易十三陛下下令寻找信任的人选来协助处理国家事务，代表他执行王室使命。于是，他任命了黎塞留（Cardinal de Richelieu）为首席大臣，负责全国政务，这个职位被称为“Premiers”，意为能够与陛下密切接触的第一人，Premiers一词源自拉丁语Primus，意为第一的。
แล้วมาเป็นนายกรัฐมนตรีในภาษาไทยได้อย่างไร
那么又是怎么成为泰语中的“นายกรัฐมนตรี”呢？
เรื่องมีอยู่ว่า เมื่อคณะราษฎรเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบอบประชาธิปไตยแล้ว ได้ดำเนินการร่างรัฐธรรมนูญฉบับถาวร ซึ่งกำหนดว่าจะให้เสร็จภายในวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2475 หนึ่งในจำนวนนั้นคือ “ร่างกฎหมายเปลี่ยนชื่อเสนาบดีเป็นรัฐมนตรี” ที่มีอภิปรายในการประชุมสภาร่างรัฐธรรมนูญตกลงเห็นควรให้เปลี่ยน “เสนาบดี” และ “กรรมการราษฎร” มาใช้เป็น “รัฐมนตรี” แทน
故事是这样的，当人民党把统治制度变为民主制时，他们开始起草一部永久宪法，规定在1932年12月10日前完成，其中之一是“更改宰相为总理的法律草案”，在制宪议会的讨论中通过，认为应该将“首相”和“国务委员会”改为“总理”。
ส่วนคำว่า “ประธานกรรมการราษฎร” ยังไม่ได้กำหนดว่าจะใช้อย่างไร จึงมอบให้พระยามโนปกรณ์นิติธาดา (ก้อน หุตะสิงห์) ดำเนินการต่อ พระยามโนปกรณ์ฯ ขอให้หลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์) ช่วยหาข้อมูลเรื่องนี้จากรัฐธรรมนูญต่างชาติ และให้พระธรรมนิเทศทวยหาญ (อยู่ อุดมศิลป์) ตำแหน่งอนุศาสนาจารย์ แปลเป็นภาษาไทย
至于“人民委员会主席”的称号尚未确定如何使用，于是交由披耶·玛奴巴功处理。他指派比里·帕侬荣协助从国外宪法中寻找相关信息，同时由Yu Udomsin负责将其翻译成泰语。
หลวงประดิษฐ์ฯ เขียนบันทึกไว้สั้นๆว่า “ได้พบรัฐธรรมนูญฝรั่งเศสเขาเรียกหัวหน้าผู้บริหารประเทศของเขาว่า ‘Premier’ ส่วนอังกฤษนั้นเขาเรียก ‘Prime-Minister’ เยอรมันเรียกว่า ‘Chancellor’ จะเทียบคำไทยอย่างไรสุดแต่คุณพระจะพิจารณา”
比里·帕侬荣简短地记录道：“我已经发现了法国称其国家领袖为‘ Premier’，而英语中称之为‘ Prime-Minister’，德语中则称之为‘ Chancellor’，请您斟酌泰语更接近哪个。”
พระธรรมนิเทศฯ ได้เทียบคำดังนี้ Premier สรุปได้ว่า “นายก” เป็นทั้งคำบาลีและสันสกฤต มาจากต้นศัพท์ว่า นี แปลว่า แรก ซึ่งตรงกับคำว่า Premier ที่แปลว่า ปฐม หรือหัวหน้า คำว่า “รัฐ” เป็นภาบาลี แปลว่าขอบเขต, ดินแดน คำว่า “มนตรี” เป็นคำสันสกฤต แปลว่าที่ปรึกษา ฉะนั้นคำว่านายกรัฐมนตรี คือผู้อยู่เหนือ หรือ ผู้นำคณะมนตรีของประเทศ
Yu Udomsin于是将Premier一词对应为“นายก”，这是一个巴利语梵语词汇，词根为“นี”，意思是“首”，和翻译成“第一的”或“头”的Premier含义一致。而“รัฐ”是一个巴利语词，意思是“边界、领土”，而“มนตรี”是梵语词，意思是“顾问”。所以，นายกรัฐมนตรี就是上层人物或国家内阁的领导。
ไทยเป็นประเทศแรกที่กำหนดและใช้คำว่านายกรัฐมนตรี สำหรับตำแหน่งหัวหน้าผู้บริหารประเทศ จากนั้นกัมพูชาเป็นประเทศที่ 2 ใช้เมื่อ สมเด็จเจ้านโรดมสีหนุ เข้าดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี พ.ศ. 2488 และลาวใช้ประเทศที่ 3 พ.ศ. 2488 เมื่อเจ้าเพชรราชดำรงตำแหน่งหัวหน้าผู้บริหารประเทศ
泰国是第一个明确定义并采用“总理”一词指称国家首脑职位的国家。其后，柬埔寨在1945年，当诺罗敦·西哈努克王子担任总理时，成为第二个采用这一称谓的国家。同时，老挝也在同一年，当佩差拉·拉达纳冯担任首相时，成为第三个采用这一称谓的国家。
สรุปว่า “นายกรัฐมนตรี” มาจากการเลือกตั้ง และรัฐประหาร ส่วนคำว่า “นายกรัฐมนตรี” นั้นมีที่มาจากฝรั่งเศส
因此，“นายกรัฐมนตรี”一词的起源既与选举和政变相关，也与法国有着深刻渊源。
大家记住泰语里“总理”这个词了吗？
声明：本文由沪江泰语编译整理，素材来自silpa-mag，未经允许不得转载。如有不妥，敬请指正。